Cách thu mẫu xét nghiệm ADN xác định mối quan hệ huyết thống tại nhà là một trong những vấn đề được nhiều người quan tâm nhất. Vậy, làm sao để tự thu mẫu tại nhà cho kết quả chính xác mà không phải đến trung tâm xét nghiệm?
Tự thu mẫu tại nhà có chính xác như kĩ thuật viên thu mẫu ở trung tâm?
Dựa vào quy luật di truyền, 23 cặp nhiễm sắc thể của người con được thừa hưởng từ cả cha và mẹ, nhiễm sắc thể ở người ít đột biến và không thay đổi theo thời gian, được di truyền qua nhiều đời đối với những người trong cùng một dòng họ. Bởi vậy, xét nghiệm ADN là phương pháp xác định mối quan hệ huyết thống chính xác nhất hiện nay mà không phân biệt độ tuổi hay sắc tộc. Việc tự thu mẫu xét nghiệm ADN huyết thống tại nhà có thể cho được kết quả chính xác như các kĩ thuật viên thực hiện ở trung tâm nếu làm theo đúng hướng dẫn thu mẫu.
Tất cả những mẫu xét nghiệm có chứa tế bào của người được xét nghiệm đều cho ra kết quả xét nghiệm cuối cùng với độ chính xác như nhau. Mẫu xét nghiệm ADN huyết thống không phân biệt độ tuổi, sắc tộc và có thể cho kết quả chính xác mối quan hệ huyết thống của những người trong cùng một dòng họ qua nhiều đời.
Những mẫu xét nghiệm ADN huyết thống có thể thu tại nhà
Trong xét nghiệm ADN huyết thống thông thường, có thể sử dụng những mẫu xét nghiệm như:
- Mẫu thông thường: Tóc có chân, niêm mạc miệng, máu, móng tay, móng chân,…
- Mẫu đặc biệt: Bàn chải đánh răng, kẹo cao su, bao cao su, đầu lọc thuốc lá,… đã qua sử dụng.
Cả mẫu xét nghiệm thông thường và mẫu đặc biệt đều có thể cho được kết quả xét nghiệm cuối cùng có độ chính xác như nhau. Những mẫu xét nghiệm đặc biệt thường được sử dụng trong trường hợp thực hiện xét nghiệm bí mật.
Cách thu mẫu xét nghiệm ADN huyết thống tại nhà
Mẫu niêm mạc miệng
Mẫu niêm mạc miệng có thể được sử dụng trong xét nghiệm ADN huyết thống cho mọi lứa tuổi, kể cả trẻ sơ sinh.
Chuẩn bị:
- Phong bì ghi đầy đủ thông tin cần thiết theo hướng dẫn
- Tăm bông tiệt trùng, bông gòn tiệt trùng
- Gang tay y tế
Thực hiện:
– Người thu mẫu rửa sạch tay, dùng gang tay y tế để đảm bảo mẫu thu của người được xét nghiệm không nhiễm với tay của người thực hiện thu mẫu.
– Người được thu mẫu súc miệng trong khoảng 10 giây với nước ấm, đối với trẻ sơ sinh lấy mẫu sau khi ăn khoảng 30 phút, cho bé uống vài thìa nước lọc ấm.
– Thực hiện thu mẫu lần lượt cho từng người, đưa đầu tăm bông vào thành má trong khoang miệng, xoay tròn đầu tăm bông vào xung quanh thành má từ 25 – 30 vòng, thu mỗi bên thành má 2 mẫu tăm bông.
– Để khô tự nhiên và cho tăm bông vào phong bì đã ghi sẵn thông tin cần thiết của từng người được xét nghiệm trước khi gửi đến trung tâm.
Mẫu tóc có chân
Mẫu tóc có chân được khuyên dùng trong xét nghiệm với những người từ 3 tuổi trở lên, bắt buộc phải có chân tóc.
Chuẩn bị:
- Phong bì ghi đầy đủ thông tin cần thiết
- Giấy trắng, vải trắng – sạch
Thực hiện:
– Nhổ từ 8 – 10 sợi tóc có chân đặt lên giấy hoặc vải trắng đã chuẩn bị sẵn, để chân tóc dính trên giấy (vải) là đạt yêu cầu. Mẫu tóc trên đỉnh đầu của người được thu mẫu sẽ có chân tóc khỏe hơn và đỡ đau hơn.
– Cho mẫu tóc thu được vào phong bì đã điền thông tin cần thiết rồi chuyển đến trung tâm xét nghiệm. Thực hiện thu mẫu lần lượt cho từng người để tránh nhầm lẫn, điền đầy đủ thông tin xét nghiệm trước khi gửi đến trung tâm xét nghiệm.
Mẫu máu
Thực hiện thu mẫu máu trong xét nghiệm ADN phức tạp hơn những loại mẫu khác, cần có dụng cụ chuyên dụng.
Chuẩn bị:
- Giấy thu mẫu FTA
- Bút bấm chuyên dụng
- Phong bì ghi sẵn thông tin cần thiết
- Gang tay y tế
- Cồn y tế
Thực hiện:
– Người thu mẫu rửa sạch tay, đeo gang tay y tế để tránh nhiễm mẫu với người được thu mẫu.
– Dùng cồn y tế lau sạch đầu ngón tay thu mẫu của người được thực hiện xét nghiệm. Khi đầu ngón tay khô, dùng bút bấm chuyên dụng bấm máu ở đầu ngón tay, vuốt ngón tay để thu được một giọt máu to tròn, thấm máu vào giấy FTA đã chuẩn bị. Để máu khô tự nhiên và tuyệt đối không được chạm tay vào máu kể cả khi ướt và khô tránh lây nhiễm mẫu.
– Cho mẫu của từng người vào phong bì đã điền sẵn thông tin trước khi chuyển đến trung tâm xét nghiệm.
Cách thu mẫu móng tay, móng chân
Chuẩn bị:
- Dụng cụ cắt móng sạch.
- Rửa sạch móng tay (móng chân) của người được thu mẫu.
- Gang tay y tế
Thực hiện:
– Người thu mẫu dùng gang tay y tế để tránh nhiễm mẫu với người được thu mẫu
– Cắt bộ móng tay (móng chân) của người được xét nghiệm, cho toàn bộ số móng thu được vào phong bì đã điền sẵn thông tin cần thiết và gửi đến trung tâm xét nghiệm.
Cách thu mẫu cuống rốn
Sau khi cuống rốn của trẻ sơ sinh rụng, cắt khoảng 1 cm cuống rốn khô, sạch vào trong phong bì sạch, ghi rõ họ tên và thông tin của người có mẫu xét nghiệm.
Tất cả những mẫu được khuyên dùng trong xét nghiệm ADN huyết thống thông thường đều cho kết quả xét nghiệm chính xác như nhau nếu mẫu được thu tại nhà theo đúng theo hướng dẫn. Xét nghiệm ADN huyết thống có thể thực hiện được ở mọi lứa tuổi (trẻ sơ sinh không nên sử dụng mẫu tóc để thực hiện xét nghiệm vì ở độ tuổi này chân tóc của trẻ rất mỏng, không đủ đảm bảo cho được kết quả chính xác).